12.3.12

L'ome.

Vaqui un post de mai, un post ounte sabe pas de que dire, e pamens es rare !
Vouliéu parla de moun amigo Marieto qu’es en cous emé Melanio en noun-especialiste mai vòu pas dounc aviéu pas pus de sujète. La Melanio de prepausè de parla un ami de mai, mai noun ai pas envejo. Me diguè de parla de la primo di pouëto o dóu balèti di tanturlas qu’aquesto dimenchado mai noun… Pense pas avé proun de causo de dire acò dessus.
D’efèt, pèr la primo, èro bèn, i’avié de mounde, li pouemo e la musico èron forço bèn, l’ambient tambèn.

Pèr lou balèti di tanturlas, à Clamont d’eraud, ounte sian ana emé la Barbareto e lou Danis, fuguè uno bono serado. Avén dansa, lou Danis capitè de dansa la valso e la Barbareto aprenguè la bourèio ! E mau-grat ço que li tanturlas n’en penson, la musico èro bèn tambèn ! Vaqui…
La primo e li tanturlas fan siés ligno.
Aro me fau trouva un sujète de mai.

Parlarai de l’Ome ! Un sujète interessant pièis que n’en vesen cade jour. Pèr coumença : un pau de lenguistico ! (De que sarié la vido sens acò ?!)
Dóu latin classi HOMINEM (aro, l’esplicacioun es tout dre sourtido de ma tèsto e d’aquelo de Danis) que sa desinènci « em » finalo es toumbado. Coume l’accent es sus la voucalo /o/, la /i/ es post-tounico e dounc s’avalis. E après avèn belèu à faire à uno assimilacioun de la /n/ dans la /m/. Tout acò douno alors « ome » en óucitan. 
N’en pouden reteni dos definicioun.

La proumiero es : « èstre apartenant à l’espèci animalo la mai evouluido de Terro. […] mamifèr primate […] » e councernis dounc li femo e lis ome. Li jouve e li vièi.

La segoundo es : « èstre uman male » e councernis dounc soulamen li qu’an un titoulet (titoulas ?!) entre li cambo !

Coume me demoro encaro quauqui ligno vous vau faire lou RETRA (e noun « pourtrach » coume se dis dins lou despartamen d’óucitan…) d’un ome qu’amen tóuti dins la chourmo de L2.
Aquest ome nous manco dempièi uno semano qu’es aussent. Es un ome bèu, emé la barbo blanco e soun capèu. Emé si vesti que de cop s’en van camina saben pas ounte e que retrouven pas jamai. Es un jouve ome de 60 an, clafi de bon counsèu e de sabieso. Un ome que li agrado pas d’avé uno veituro que roumego tant coume sa femo pèr metre la centuro avans de vira la clau. Un ome qu’a un bon goust pièi que sounè sa drolo « Clemenço » e soun fièu « Vincent ». Clemenço es trop pouli e Vincent… Es l’amourous de Mirèio dounc es nourmau que m’agrado ! Aquest ome es estressa pèr li cous, lis eisamen, li devé… Tant coume iéu, mai èu… a pas de besoun d’avé de boni noto pèr soun aveni ! Li agradon li causo bono de manja e li poulidi fiho. Es un pau roumegaire (un pau, forço meme de fes que i’a !) Pamens, aquest ome a tout ço que fau pèr èstre ama pèr si coulègo de la classo. E ié faudra tourna en fourmo pèr nous supourta encaro un an !  Vaqui, lou roumegaire es un ome vertadié.
Moun article es acaba… E soulamen lou darrié paragrafe es interessant, es mai que previst ! Alegre ! Alegre !

4.3.12

Moun estello, sebastian.

Demando is estello touti li fes que lis ai badado. Demando à la luno touti li fes que l’ai voulgu douna. Legisse dins mis iue tout ço que la bouco pòu pas dire. Plounjo dins moun regard e descuerbe moun mounde.
Lis estello soun tras qu’impourtanto pèr iéu. Saupre quino soun lis ensigne, saupre ounte soun… Li agacha, lis ieu vers lou cèu, la tèsto levado, au moumen ounte siéu à dintra lou vèspre. Pensa is estello, sabès, li que semblon novo desempièi qu’un èstre car s’es avali. Siéu pas amigo emé l’idèio que i’aguesse un « Dieu » patin coufin, mai lou cèu aluma pèr lis estello es tant bèu que m’agrado de crèire que li gens qu’amavian soun mounta (coume ? sabe pas e m’en foute !) prene plaço au mitan dis àutri pèr nous agacha e nous mena, èstre emé nautri mau-grat que sian encaro en bas. Lou tèms que passo, lis estello que viron, lou vent que fai camina lou nivoulan, lou cèu negre que s’escleiro à la clarour magico qu’aqueli pichot poun blanc : Avés ja remarca coume lou tèms passo lèu quand agachas lou cèu ?
E la luno, emé sa coulour unenco, la calour, sa pregoundour, de fes, es sa frescour que se vèi. Coume es bon de se leva lou matin e de vèire la luno tant blanco au mitan d’un cèu ounte lou soulèu es ja rèi. De l’oublida lou tèms de la journado pèr fin finalo la tourna vèire gagna la batèsto e tourna prene la sieuno plaço au mitan dis estello.
De niue, lou cèu es moun mounde, es moun espàci, moun ensigno. Quand capite pas de dourmi, m’en vau m’asseta deforo pèr l’agacha. Segound moun sentimen, mete un foun de musico, prene ma couberturo e zou ! Es parti pèr uno ouro o dous o tres. Après siéu un pau apasimado e pode m’en tourna metre au lié.
Quin bounur quand legiguère Memòri e Raconte e que toumbère dins lou chapitre voungen (« la rintrado au mas ») ounte Mistral nous conto lou reiaume dis estello ! Sa discutido emé lou pastre es talamen pouetico que n’es vengudo moun tros preferi dóu libre.  
Em’aquèu mounde qu’es lou cèu, aquèu mounde luminous e noun pas negre, nous pouden imagina tant e tant d’istòri coume aquelo de moun fraire i’a quauquis annado : la pichoto ourse emé soun estello dóu pole que meno sa maire fins à Ourioun emé sa centuro pèr èstre sauvado d’uno malautio… etc. Iéu, siéu pulèu à pensa à mis ami quand vese lis estello. D’aiour, siéu seguro que n’ai que soun coume iéu. I’a toujour un moumen ounte pensan à noste ami qu’es parti eilamoundaut i’a ja dous an e ounte nous fau counsoula. Pamens, à cha pau, nous pouden dire bono niue e ana dourmi.
Lou cèu es un endre magi, un lìo ounte tout se pòu vèire, tout se pòu crèire. Es un espàci secret que pamens tout lou mounde saup soun eisistènci. Dins moun cor, moun estello preferido se souno Sebastian. Es la mai bello, la mai impourtanto. Pèr iéu, es aquelo qu’es just à cousta de la luno. Pèr lis àutri aquesto estello es soulamen un poun blanc…