una fin de setmana a la clareta

    Aquò te vai espantar, cara lectritz, mas sas que l'inspiracion es pas mon amiga d'aquesta passa. E òc, n'as ton confle d'ausir aquela excusa de mèrda en cò de totes los estudiants qu'an lo plaser e l'obligacion de far un blòg ! Explica benlèu qu'age pas enveja de corregir los articles... ? De qué cal pas faire per trapar d'idèia un pauc originala e aital ensatjar de te motivar ! Per aquò, te vau contar ma setmana que s'es acabada per una formidabla serada amb Barbareta ! Coma de costuma, aquesta setmana ai trabalhat coma una caluga, coma una fadada coma disèm a cò nòstre. Soi totjorn a me demandar se vau pas arrestar la licéncia sciéncia de l'educacion, ont me fau vertadièrament cagar ! Pasmens esperavi de pas aver mon semèstre coma una excusa das bonas ! Mancat, l'ai agut ! Soi benlèu la sola estudianta que lo mond universitària age pas jamai conegut, a pregar per mancar son semèstre. Soi unica, es per aquò que soi geniala ! Autrament, ai pres la decision de mens me préne lo cap aquel semèstre. Empacha pas qu'ai un cors que dura tota la tantossada lo dimècres. An pas idèia de metre un cors tant long. E encara gausan se dire « sciéncia de l'educacion ». Lor fisarai pas mos mainatges ! Mas bon, a cada pausa pissor, tòrni dins mon car departament d'occitan, veire mos amics, a mai s'es per tres minutas. La licéncia d'occitan m'agrada totjorn autant, a mai se i a de trabalh ! Talament  de trabalh qu'es la guèrra a l'ostal amb mon marit Mistral ! Mistral per aicí, Mistral per ailà ! Se vesèm tròp sovent, e m'agradariá un pauc de tastar l'amor de luònh puslèu que l'amor de pròchi ! Mas me soi pas desgonflada, ai acabat un dorsièr aquí dessús en una dimenchada ! Vos avisatz un pauc ? Un cinquantenat de paginas en dos jorns ? Benlèu que vau inventar un libre dels recòrds dels-devers-los-mai-lèu-acabats, per que en aquel domèni, soi campeona ! A mai pòrti mos devers as conferéncias, çò que fai lo desesper de mos professors quand s'avisan qu'auràn mai de trabalh encara. Divendres de tantost, avián teatre. Me soi dicha qu'aquò me pausariá un pauc. Es totjorn mai agradiu que doas oras de medieval. Nani ! Abans d'i anar, avèm manjar dins un restaurant turc amb Anna, Noemia e Barbareta a s'en faire petar lo ventre ! Sens aver lo temps de digerir un pauc tot aquò, avèm tirat fins al teatre. Ai passat un bon moment a Mirèio-land, ont ai retrobat un morcèu del meu país, mentre qu'èri dins un pichòt barri de Montpelhièr. Bastir un pargue d'atraccion sus ma bèla Provença, son fadats aqueles parisiencs. Aprèp, nos a calgut montar a pè de La Vista fins a La Comèdia. Èra pas tant marrit qu'aquò. Nos a permes de faire davalar la mangiscla engolida a miègjorn çò important ! Èrem Noemia, lo Danís e Barbarà. Sul camin, se sèm fachas klaxonadas per de veituras çò qu'a pas mancat de far rire nòstre musician nacional. Aqueste nos a quitat dins lo tram per dintrar dins son país. N'autres avèm contunhar fins a Pau Valèri per préne la veitura de Barbarà e zo ! Nos vaquí partidas totas tres per la conférencia. Ieu, l'aviái ja vista la conferéncia mas rai. Aquò m'a fach passat un momenton amb Noemia e Barbarà. Jaume èra aquí e avèm agut la sospresa de veire Emilia, qu'èra amb n'autres en L1 ! Quand s'emmerdam dins las conferéncias, nos agrada mai de comentar l'actu people occitan puslèu que d'escotar çò que dison. Sovent es mai risolièr e instructiu : tal professor dormís, tal autre se trufa de lo qu'es a charrar...e n'en passi ! Ai acompanhat la Barbareta que s'en anava mai d'ora.
    De tot biais, èra previst de se veire l'endeman de ser per manjar puòi beure un còp. Impossible de manjar al Ranch, alavetz tirèrem fins al centre. Coma n'aviam nòstre confle de se faire acostejar per de joves un paucs estranhs dins las carrièras clapassencas, se sèm mesas a la lenga nòstra. Un paure tipe ensagèt de nos dragar en anglés. Paure d'el, es tombat sus las solas dròllas que charran pas un mot d'anglés. E non Melania, tot lo mond parlan pas forçadament anglés a l'ora d'ara ! Aprèp avèm rejonh d'amics a Barbarà que m'an pas cap agradat. Èron de colhons, sens interés e sens conversacion. Compreni pas per de qué se fai cagar amb eles e li ai dich. Aviá de besonh d'o ausir, ara veirèm çò que decidís. Sèm dintradas per qu'èron pas interessants. Avèm charrat fòrça temps dins l'escuresina de ma cambra ròsa, puòi se sèm endormidas que la sòm veniá. L'endeman Barbarà es tornada d'ora que i aviá sa 106 que l'esperava. Ai romegat quand ai descobert lo temps que fasiá defòra...Per me balhar un pauc mai de vam me soi facha una beutat a la cara e al pèu amb un producte plan provençal : l'òli d'oliva ! I a pas melhor per tornar començar una novela setmana !!!

Uno istòri d'amour ourdinàri

Un cop èro, "uno chato de Prouvènço dins lis amour de sa jouvènço"qu'avié uno robo blanco mai que bello. La fiho, de segur, èro poulido, que que sié soun vèsti, mai dins aquelo robo èro tant bello que rèino. Un jour, alor que fasié soun marcat, la chato rescountrè un ome. Aquel ome èro toujour vesti de negre. Se vesié soulamen sis iue. Pamens, la prouvençaleto s'es negado au dintre de soun regard à l'encò tenebrous e lusènt. Un negre pregound em'uno pichoto lus, tant brihanto qu'uno estello. Sabés, coume l'estello qu'es à la pouncho de la pichoto ourso?! L'ome vesti de negre, l'avié remarcado dins sa robo blanco. La fiho ié pourtè uno poumo roujo pèr avé uno rasoun de ié parla. Li dous s'en anèron, adounc, parla, sus li ribo dóu Rose. E fin finalo, se maridèron.

 

 Vint an passèron. 
Lou maridage, èro un maridage à la Flamenca, un pau embarrado dins uno torre, patin, cofin. Un jour que l'ome negre toumbè malaut, la chato fuguè autourisado de sourti pèr ana croupa de que manja. E lou tipe que vendié si fru la recouneiguè tre lou proumié pas que faguè la fiho dins lou marcat. Fuguè pas coumplica pièi qu'avié més sa robo blanco. Mai coume la fiho èro lasso, tristo, e d'un meme tèms urouso d'èstre deforo, li dous se metèron à parla dou mounde, de la crau, di róure, di biòu... de tout ço qu'es impourtant que! La fiho se laissè pourta pèr lou ritme qu'aqueste moumen agradiéu. E coume l'avés devina, li dous faguèron... un pau mai couneissènci...encò dou galant nouvèu. 
Mai coume l'ome negre vesié pas tourna sa femo, metè si darriero forço pèr ana la cerca. Uno peissouniero, qu'avié tout vist, ié diguè : 
-Soun parti, faire l'amour se voulés moun vejaire!Soun seguramen à l'oustalarié en fàci de la coumuno.
L'ome negre, trouvè la cambro e dintrè. Li trouvè toui li dous, nus, dins lou lié. Prenguè sa femo, agachè lou tipe emé soun regard pregound e clafi d'enràbi.
Lou jour seguent, l'ome negre tournè trouva lou tipe dóu marcat e lou menacè em'un coutèu.

Acabè pèr lou tua. La chato de Prouvènço fuguè talamen tristo que trouvè lou biais de sourti pèr ana croumpa un pistolet. L'endeman, la trouvèron dins uno galouio de sang. S'èro tira uno balo dins la tèsto.

L'ome negre, visquè urous fins à 2012 an. 

Mouralo de l'istòri : lis ome soun couioun pèr que soun à bada sus de femo bèn vestido, li volon pèr eli tout soulet, mai soun à roumega quand an besoun di femo. Soun à li voulé urouso. Mai s'es emé un autre es pas nourmau. Dounc coume au tèms di dinosaure, un coutèu pèr regla lou proublèmo e vaqui. La femo, elo, es inteligento, va vèire un tipe de mai e quand tout se coumplico, trovo lou mejan de demoura emé soun amourous nouvèu! Ana au paradis. Trouva l'Arcadio, emé li moutoun e l'èrbo verdo...etc

Brèu, aqueto dimenchado emé moun amourous sabian pas de que faire, dounc me dessinè sus li det e iéu, coumencè d'imagina de causo... vaqui la resulto! Ero uno dimenchado coume lis autro.

M’agrado l’óucitan mai de qu'es acò??

M’agrado l’óucitan mai de qu'es acò??

« Óucitan » es lou mot emplega pèr parla de la lengo roumano dóu groupe gallo-rouman parlado dins la part sud de Franço (que coumprèn : Limousin, Auvergna, Val d’Aran e quauqui valéio aupino dóu Piémount). Es acò qu’es di dins lou Pichot Robert.

De qu’es acò lou Prouvençau alor ?

Patoues, lengo d’o, óucitan, prouvençau, marsihés ?

De gèns que travaion pèr la lengo prouvençalo m’an di que volon pas s’engaja dins quino assouciacioun que sié. Pèr que ? pèr pas dintra dins la batèsto que se meno au dintre de Prouvènço. Pamens, soun dins d’institucioun majo, soun eli, qu’à moun vejaire, tengon l’aveni de la lengo au dintre de si man. Soun engaja pèr faire viéure la lengo pièi que soun dins aquelo institucioun, mai coumo es poussible d’èstre dins aquesto situacioun e de pas voulé se batre pèr la lengo ? Que que sié sa pousicioun se fau batre noun ?

Iéu pense que pèr avé uno plaço vertadiero fau pensa óucitan o lengo d’o mai fau pas destria li dialeite. « Diviser pour mieux régner »  es pas pèr nautri. « L’union fait la force », es pèr aqui que nous fau cerca la soulucioun que nous permetra de parla la nosto lengo sens èstre agacha coumo de gèns estrange que parlon dins uno lengo misteriouso.

Pèr ço qu’es dóu prouvençau i a quatre dialeite (o sous dialeite) que soun : lou roudanen, lou maritime, lou gavot e lou nissart.

Pèr l’óucitan, li dialeite soun : lou lengadoucian, lou gascoun, lou limousin, l’auvergnat, lou vivaro-aupin e lou prouvençau.

Dins cade dialeite i’a mai o mens de diferènci entre nord e sud mai n’i’a pas tant que pèr lou prouvençau. 

Lou proublemo es dounc de faire coumprene i gèns que, que que sié lou sous dialeite prouvençau parla, es de prouvençau e que, que que sié lou dialeite parla es de lengo d’o. Es pas coumplica de coumprene acò se lou meten en óupousicioun emé la lengo d’oil noun ?

La toco es de poudé parla la lengo d’o sens èstre enmerda pèr lou francés ? De prene counsciènci de la culturo, dóu païsage, de l’eiretage qu’avén, noun ?

Se la respounso es « vo » bè, iéu coumprene pas mounte es la sourço dóu proublemo qu’avén au dintre de Provènço e de cop que i’a au dintre dóu territòri óucitan.

La Respelido de la lengo miejournalo fuguè lou pantai d’un mouloun d’escrivan, es tambèn lou miéu.